OZAN YEMİNİ

Lam eliften arşa pervaz eyledim
Kaf u nun'dan başıma taç eyledim

Beyt-i mamur içre mesken tutalı
Ey Yemin'i günde bir hac eyledim

Adı Fazıl oğlu Mehmet Yemini olarak bilinirse de, gerçek kişiliği, doğum - ölüm tarihleri, eserleri, asıl adı hakkında yeterli bilgi ve belgeler yok. Ancak Alevi - Bektaşi geleneğinde ''Yedi Ulular'' olarak bilinen Fuzuli - Hatayi - Virani - Pir Sultan - Nesimi - Kul Himmet gibi saygın şairler arasında yer alan Y emini, Onaltıncı yüzyılda yaşamış, ancak yaşamı konusunda güvenilir nitelikte hiç bir bilgi bulunmamaktadır .Bektaşi ozanı. Örnrü, Tuna ırmağı yörelerinde geçmiş. Betova'da büyük bir dergahı olan, Bektaşi azizelerinden Akyazılı Sultanın ardalarındandır. Teskireler, bu şairden hiç söz etmez. Ancak Demir Baba velayet namesinde adı: ''Hafız Kelam Yemini'' olarak geçer ki, bundan Kur'an-ı Kerim'i ezbere okuduğu anlaşılmaktadır. Şiirlerinde koyu Alevi-Bektaşi inancını işler. On iki imama gönülden bağlılığını dile getirir.

Şiirleri özellikle Alevi -Bektaşi toplumu içinde çok yaygın olan Yemini'nin kesin olarak doğum ve ölüm tarihleri bilinmemekle beraber, eserlerinden ve dolaylı bilgilerden 15. yüzyıl sonları ile 16. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı sanılmaktadır. Yaşantısı hakkında o çağlarda yazılmış teskirelerde yeterli bilgi verilmemektedir. Asıl adının Ali olduğu, Akyazılı İbrahim Dede zaviyesinde hizmet ettiği ve ''Yemini'' mahlasını burada iken yazdığı şiirlerinde kullandığı söylenir. Yemini'nin şiirleri genellikle hece ölçüsü ile yazılmış 01makla beraber, bazı şiirlerinde aruz ölçüsünü de hatasız ve ustaca kullandığı görülür. Şiirlerinin toplu olarak bulunduğu bir divanı şimdiye değin ele geçmemiştir.

1519'da yazdığı ''Faziletname'' (Erdem kitabı) adındaki 7300 beyitten oluşan manzum bir eseri bulunmaktadır. Bu Hz. Muhammed ile Hz. Ali'nin erdemlerinden kerametlerinden, cenklerinden methiye olarak bahseden, Alevilerce kutsal sayılan bir kitaptır . Mesnevi tarzında yazılmıştır. Yeni yazıyla Emek Basımevi tarafından basılmıştır. Fakat bu baskıda bir çok imla hataları bulunmaktadır. Bu şiirlerin bir bölümünde hurufi temaları işlenmiştir. Yemini, Alevi ve Hurufi inancına bağlı bir ozandır. İnsan - Tanrı birliğinin harflerle açıklanabileceğine inanır. Şiirleri Bektaşilik ile ilgili yazma dergilerde dağınık halde bulunmakta olup, bazı şiirleri gazel tarzında yazılmıştır.

Gerdiş-i carh-ı felek seyran-ı aşk
Cümle eşya tabi-i Ferman-ı aşk
Ayn-ü şin kaf-ı Hak vechindedir
Hüsnünü gören olur kurban-ı aşk

dizeleriyle aşkın niteliklerini, etkinliğini, özelliğini dile getirirken Yunus Emre'nin anlayışına, düşüncelerine katılır. Arınmanın, ölümsüzlüğün ve olgunlaşmanın yolu saydığı aşk ile Tanrı'ya ulaşacağına içten inanır. Şiirde söz edildiği gibi eski yazıda aşk (ayn-şin-kaf) harfleriyle yazılır.

Divan geleneğine bağlıdır. Hurufiliğe yatkın bir eğilimi vardır. Şiirlerinde Fazlullah Hurufi'nin izini sürdüğü, onun görüş ve düşüncelerinden esinlendiği anlaşılmaktadır.

Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi
İsmail Özmen
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lam eliften arşa pervaz eyledim
Kaf u nun'dan başıma taç eyledim

Kuvvet u savt ü kelam nutku ruh
Cümlesini hüsne muhtaç eyledim

Nüh felek burcunda kurdum hameyi
La mekan yurdunu taraç eyledim

Suret -ı şabin katat görmek için
Perde püşi ne miraç eyledim

Beyt-i mamur içre mesken tutalı
Ey Yemin'i günde bir hac eyledim
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ne cazudur ne dev aslıdır bir er
Keramet ehlidir bilin ol server

İbrahim Halil'in neslindedir o
Muhammed Mustafa aslındandır o

Ali'nin yücelik çok erliği var
Dahi onun onca çok dirliği var

Hep ona göredir kalan kemali
Bin mürivettedir onun cemali

Onun lütfü cömertliği şerh olmaz
Muhammed'in dini asla tarh olmaz..

(Yemi'nin Hz.Ali'nin Faziletleri Kitabındna Alınmıştır)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dediler ki keramet kanı Hayder
Dayanmaz derdimin derrnanı Hayder

Kamu mümin'lerin kalbinde mihrin
Olubdur dini hem imanı Hayder

Hakk'ın kudreti sende ayandır
Velayet mülkinin sultanı Hayder

İmamü'l Müttekinsin bellü bayık
Erenler merdinin merdan'ı Hayder

Cemad'a dil verirsin emr-i Yezdan
Verir nutkun ölüye canı Hayder

Behişt ehline saki'i ezelsin
Hakk'ın sende erer ihsanı Hayder

Yemini dermendde kıl inayet
Delalette komagıl anı Hayder

YEMİNİ
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gerdiş-i Çerh-i felek seyran-ı aşk
Cümle eşya tabi -i ferman-ı aşk

Zahid ü abid hacerdendir meğer
Bu sebebden olmaz ol mihman-ı aşk

Ayn ü şin ü kaf-ı Hakk vechindedir
Hüsnünü gören olur kurban-ı aşk

Küntü kenz'in hanesinden geldi uş
Zahir oldu aleme sultan-ı aşk

Zülf ü kaş u kirpiğinden dembedem
Görünür aşıklara ihsan-ı aşk

Suret-i şabin katat fazl-i İlah
Dünye vü ukba'da ol canan-ı aşk

Padişah-ı dehr olursa nagehan
Bende eyler özüne Rahman-ı aşk

Ey Yemini aşık-ı vech ol bu gün
Geldi çün aşıklara devran-ı aşk

YEMİNİ